De volledige naam van ons gilde luidt: Groot Gaesbeeker Gilde of Sint Aechten Schuttersgilde van Soest. Al vanaf het begin lijkt het dat het gilde Sint Agatha / Sint Aechten tot patrones heeft gekozen. Dat was in een tijd dat met de keuze van een patroonheilige ook een relatie met zijn/haar bijzondere "prestaties" werd gelegd. Voor de Soester inwoners gold dat rondom de oprichting van het gilde veel plunderingen plaats vonden in de strijd tussen de bisschoppen van Utrecht en de Graven van Holland. Ook andere plaatsen in onze regio hadden hier regelmatig last van. Sint Aechten wordt ondermeer aangeroepen tegen branden en plunderingen. Sint Aechten was ook vele jaren patrones van de gemeente Soest. Alleen, zoals ook elders in Noord-Nederland was na de Reformatie in 1580 het voeren van heiligennamen niet toegestaan. Jaarlijks wordt het Naamfeest van de patrones uitgebreid gevierd.
ENKELE ACHTERGRONDEN RONDOM AGATHAFEEST IN SOEST
Al in de oudst bekende statuten van het Groot Gaesbeeker Gilde of Sint Aechten Schuttersgilde van Soest, de Caert van 3 juni 1560, wordt uitgebreid beschreven hoe de gildeleden het feest van haar patrones Sint Aechten moesten vieren.
Noch seggen zy getuygen, dat men op deese dagen (St. Aechtendag 5 februari , hoechtyden binnen de doerpe van Soest vyerdt, ende Eynt Aechtendach woordt van den pastoor verkundicht de vyeren als den Paesdag ende als weesende patronisse van den dorpe, op welcken dach daer altoos een observant monnick uuyt die staedt van Amersfoert koempt preedycken dat woerdt Goedts.
Dit onderdeel van de Caert is geschreven in een tijd dat Soest nog enkel bestond uit boerenhoeven en nog niet over een eigen pastoor, eigen parochie beschikte. Het is nog voor de Reformatie, dus de huidige Oude Kerk is nog een katholieke kerk met de patroon HH Petrus en Paulus. Zo midden in de winter was dit een mooi moment om bij elkaar te komen. Er was niet veel dagelijks werk. Zeker in die tijd was een patroonsfeest een groot feest. Deelname aan het Sint Aechtenfeest was slechts toegestaan indien men ook naar de kerk ging. Er zal drank en eten aan de orde zijn geweest op een van de plaatsen waar men tezamen vaker tezamen kwam. Het is best mogelijk dat er gevierd werd in een van de cafés in Soest. Achter de Oude Kerk bevond zich later maar misschien toen ook al een café met de naam “Het Wapen van Gaesbeek”.
Uit de boeken blijkt dat het Naamfeest sinds die tijd jaarlijks is gevierd, de ene jaar wat uitbundiger dan andere jaren. Soms bleef de viering beperkt tot een kerkdienst in de plaatselijke parochie. Sinds beginjaren ‘80 is de Naamdag van Sint Aechten weer aanleiding om uitgebreider bij stil te staan. Rondom de viering met Gilde-eer wordt een gezellig samenzijn georganiseerd sinds 1992 in het eigen Gildehuis aan de Steenhoffstraat in Soest.
Sint Aechten
Sint Aechten, ook wel Sint Agatha genoemd, was in de late Middeleeuwen niet alleen de patrones van het gilde maar ook van het dorp Soest. Waarom men deze heilige heeft gekozen is niet bewaard gebleven in een of ander geschrift of akte. Wanneer wordt gekeken naar de achtergronden rondom deze heilige dat lijken de plunderingen van Soest in de strijd tussen de bisschoppen van Utrecht en de graven van Holland en ook de hertogen van Gelre misschien wel de aanleiding om Sint Aechten aan te roepen. Vele keren is Soest plat gebrand. Een juist Sint Aechten wordt aangeroepen om verschoond te blijven van brand, vulkaanuitbarstingen etc. Ook wordt zij aangeroepen bij aardbevingen en borstkwalen.
Agatha was een telg uit een voornaam geslacht. Zij stierf omstreeks 250 de marteldood in de Siciliaanse stad Catania. De legende vertelt dat Agatha zich als maagd aan Christus had toegewijd en daarom weigerde te huwen met stadhouder Quintilianus. Dat kwam haar duur te staan: ze onderging verschillende martelingen. Één van haar borsten werd met een tang afgesneden. In de gevangenis kreeg ze een verschijning van St. Petrus. Hij genas haar verwondingen en voorzag Agatha van een nieuwe borst. Na nieuwe martelingen overleed ze. St. Agatha wordt samen met de andere maagden en martelaressen Felicitas, Pepetua, Lucia, Agnes, Caecilia en Anastasia genoemd in de Romeinse Canon, het eerste eucharistische gebed van de Romeinse ritus. De verering van Agatha is het grootst in Zuid-Italië en Sicilië.
Een legende over de kracht van Sint Agatha vertelt ook dat ongeveer een jaar na de dood van haar de vulkaan Etna tot een uitbarsting kwam. De lava stroomde in de richting van het dorp Catania. De inwoners namen de sluier van Agatha die zij als relikwie bewaarden mee naar de rivier waar langs de lava naar beneden stroomden. Ze legden deze sluier in de bedding en de stroom van de lava nam een andere wending aan waardoor hun dorp bewaard bleef. Sint Aechten wordt veel als patrones aangeroepen in Zuid-Italië. Haar naam is in de omgeving van Soest niet onbekend omdat ook in Amersfoort nog gebouwen naar haar genoemd zijn.
Op de kostuums van het gilde is tegenwoordig ook de afbeelding van Sint Aechten aangebracht. Op het vaandel van het gilde was de beeltenis van Sint Aechten al langer opgenomen.
Agathafeest 2023
Agatha-viering Slechts 6 dagen na het afscheid van pastor Mauricio mocht het koningspaar opnieuw acte de presence geven. Dit keer begeleidt door de hofdames en het voltallige korps, want 4 februari werd de naamdag van de patroonheilige van ons Gilde gevierd, Agatha of St. Aechten. De kerk was wel gevuld met een koor en het korps vult ook, maar de opkomst was bij lange na niet zo groot als op de zondag ervoor. Pastor Skiba ging voor in de dienst.
Na de dienst toog iedereen richting Gildehuis om onder het genot van een kopje koffie eens bij te praten. Zo was er ook een dame mee uit Baarn. De week ervoor was ze op enkele korpsleden afgestapt en had enthousiast gereageerd, dat ze het zo prachtig vond dat het Gilde het afscheid van Mauricio omlijstte. We gaven haar aan dat het dan misschien nog veel leuker zou zijn om tijdens de Agathaviering te komen en dan te zien hoe het hele korps de dienst kracht bijzet. Deze dame was inderdaad weer naar Soest gekomen en was razend enthousiast, ze vond het geweldig. Dat kopje koffie in het Gildehuis heeft haar vast goed gesmaakt. Na een kort woordje door de ouderman zette de DJ zijn volumeknop een tandje harder en mochten de voetjes van de vloer. Laten we het zo zeggen:
Het bleef nog lang onrustig aan de Steenhoffstraat.